Kan ik iemand anders vragen om voor mij te stemmen?

Kun je niet stemmen omdat je bijvoorbeeld ziek bent of op vakantie in het buitenland? Dan kun je iemand anders vragen om voor je te stemmen. Dit heet machtigen.

Let op: een kiezer mag alleen uit zichzelf iemand anders machtigen. Je mag niet aan andere kiezers vragen of je voor hen mag stemmen. Dat heet ook wel ronselen van volmachten en dat is strafbaar.

Hoe kan ik een andere kiezer machtigen?

Je kunt op 2 manieren iemand vragen om voor je te stemmen:

  1. via je stempas (onderhandse volmacht)
  2. via een machtigingsformulier (schriftelijke volmacht)

Iemand machtigen via de stempas (onderhandse volmacht)

Iemand machtigen via de stempas kun je bijvoorbeeld doen als je ziek bent op de dag dat je wilt stemmen.

Je mag zelf kiezen wie je machtigt. De persoon die voor je stemt (de gemachtigde) moet:

  • kiesgerechtigd zijn;
  • in dezelfde gemeente als je wonen. Als de persoon die voor je stemt (de gemachtigde) niet in je gemeente woont dan kun je een machtigingsformulier invullen (zie onder ‘schriftelijke volmacht’);
  • je stem tegelijk met zijn eigen stem uitbrengen.

Iemand machtigen via je stempas werkt zo:

  • Je vult de achterkant van je stempas in. Doe dit samen met degene die je wilt machtigen. Dan weet je zeker dat je de juiste persoon machtigt.
  • Geef de gemachtigde je stempas en een kopie van je identiteitsbewijs mee. Dit mag ook een goed leesbare foto van je identiteitsbewijs op een mobiele telefoon of tablet zijn. 
  • De gemachtigde laat de kopie van je identiteitsbewijs zien op het stembureau. De gemachtigde moet ook zijn eigen identiteitsbewijs laten zien.

Een gemachtigde kan voor maximaal 2 andere personen stemmen.

Iemand machtigen via een machtigingsformulier (schriftelijke volmacht)

Je kunt ook een andere kiezer machtigen om voor je te stemmen via een machtigingsformulier. Dit heet een schriftelijke volmacht.

Je kunt hiervoor een formulier ophalen bij de balie van de gemeente of via deze link aanvragen. Het formulier moet uiterlijk maandag 3 juni bij de gemeente binnen zijn.

Met een schriftelijke volmacht kun je iemand uit dezelfde gemeente of een andere gemeente machtigen om voor je te stemmen.

Een schriftelijke volmacht kun je bijvoorbeeld gebruiken als:

  • je op de dag dat je kan stemmen niet in de gemeente bent. Bijvoorbeeld omdat je op vakantie bent of vanwege je werk in het buitenland zit;
  •  je geen kopie van je identiteitsbewijs mee kan geven. Bijvoorbeeld omdat je identiteitsbewijs langer dan 5 jaar verlopen is en je niet meer op tijd een nieuw identiteitsbewijs kan aanvragen.

De persoon die voor je stemt (de gemachtigde) moet:

  • kiesgerechtigd zijn;
  • je stem tegelijk met zijn eigen stem uitbrengen.

Iemand machtigen met een machtigingsformulier werkt zo:

  • Jij en de persoon die voor jou gaat stemmen (de gemachtigde) vullen het formulier in. Laat eerst degene die je wilt machtigen het formulier invullen voordat je dat zelf doet. Zo weet je zeker dat je de juiste persoon machtigt. 
  • Lever het formulier uiterlijk maandag 3 juni in bij de gemeente.
  • De gemachtigde ontvangt een volmachtbewijs waarmee de gemachtigde voor jou kan stemmen. Als de gemeente het volmachtbewijs heeft goedgekeurd, kan het volmachtbewijs niet meer worden ingetrokken.
  • De gemachtigde neemt het schriftelijke volmachtbewijs mee naar het stembureau. Je hoeft geen kopie van je identiteitsbewijs mee te geven.

Een gemachtigde kan voor maximaal 2 andere personen stemmen.

Veilige kopie van het identiteitsbewijs

Met de KopieID-app(externe link) van de Rijksoverheid, maak je op een veilige manier een kopie van je identiteitsbewijs. Je kunt dan de foto en het Burgerservicenummer (BSN) onleesbaar maken.

Let op: kijk goed op je ID-bewijs waar je BSN staat. Dit nummer kan ook in een (machine-leesbare) strook onderaan het document staan. Maak ook daar je BSN onleesbaar.

Je naam, geboortedatum, handtekening en de ‘geldig tot’-datum van het document zijn nodig. Deze gegevens mag je dus niet onleesbaar maken.

Met de KopieID app kun je ook een watermerk toevoegen aan de kopie. In dit watermerk zet je het doel waarvoor je de kopie maakt. Ook zet je hierin de datum waarop je de kopie maakt. Je kunt de kopie vervolgens versturen of printen.

KopieID-app downloaden

Je kunt de KopieID-app(externe link) downloaden in de Apple App Store of Google Play Store. De app is een uitgave van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens, onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
 

Ik wil iemand machtigen, maar ik kan geen handtekening zetten

Wil je iemand machtigen, maar kun je geen handtekening zetten? En staat op je identiteitsdocument ‘niet in staat tot tekenen’? Dan kun je iemand machtigen om voor je te stemmen zonder handtekening.

Je hoeft de schriftelijke volmacht of de machtiging via je stempas dan niet te ondertekenen. De gemeente of het stembureau controleert of de opmerking ‘niet in staat tot tekenen’ ook in je identiteitsdocument staat. Als dat zo is, kan iemand anders voor je stemmen.

Voor hoeveel mensen mag ik met een volmacht gaan stemmen?

Je mag per verkiezing voor maximaal 2 andere kiezers een volmachtstem uitbrengen. Dit kan alleen tegelijk met je eigen stem. 

Kiezer moet het zelf vragen

Het initiatief om een andere kiezer te machtigen, ligt altijd bij de kiezer zelf. Dit betekent dat de kiezer zélf iemand anders moet vragen om voor hem te stemmen. De kiezer vertelt aan de gemachtigde op wie hij moet stemmen.

Ronselen van volmachten is strafbaar

Ronselen van volmachten wil zeggen dat iemand steeds kiezers vraagt om hun stempas te ondertekenen en af te geven. Dat is strafbaar.

Het initiatief om een volmacht te geven ligt altijd bij de kiezer en niet bij de gemachtigde. Dit betekent dat de kiezer zelf iemand anders moet vragen om voor de kiezer te stemmen. De kiezer geeft aan de gemachtigde door op wie hij moet stemmen.

Het is ook strafbaar om een kiezer om te kopen via een gift of een belofte. Of om de kiezer op een andere manier te dwingen om een volmacht af te geven. Denk je dat er stemmen worden geronseld? Doe hiervan aangifte bij de politie.
 

Verzoek om bij volmacht te stemmen